Yeşil çay, siyah çaydan sonra Türkiye’de en çok tercih edilen çay çeşidi. Bizim gibi siyah çaya derinden bağlı bir milletin yeşil çayın tadına çok da alışık olmadığını rahatça tahmin edebilirsiniz. Çoğu kişi sadece sağlık için tercih etse de aslında yeşil çay, kültürel ve teknik anlamda da çay dünyasının sonsuz olduğunu keşfetmenizi sağlayacak en iyi çay tipi belki de. Öyle hassas bir iş ki yeşil çay üretimi; yetiştiricilik, işçilik ve demleme konusundaki her farklılık tada çok karakteristik bir biçimde etki ediyor. Bu sebeple belki kahvaltıda içtiğiniz çayı değil ama çay kültürünü konuşurken es geçilmeyecek kadar önemli bir hale geliyor.
Yeşil çayın yüzlerce tipi var. Benim de en sevdiğim çay olduğu için elimden geldiğince tüm çeşitleri deniyorum; çoğu zaman da içerken keyif alıyorum. Bana gelen sorulardan da gözlemlerimden de biliyorum ki yeşil çayın tadını birçoğunuz çekilmez, genel tabirle “acı” buluyorsunuz; hatta bazılarınız sağlık beklentileriyle içmek için burnunuzu kapatıp zorla yeşil çay içiyorsunuz (bunu gördüğüm için yazıyorum). Çayınız gerçekten kötü olabilir ama çoğu durumda yeşil çayınızın acı olduğunu düşünüyorsanız, bir yerde siz hata yapıyor olabilirsiniz ama üç beş taktikle bunu düzeltebilir ve (umuyorum ki) yeşil çayı sevebilirsiniz.
Size teknik halden arındırılmış, basit bir dille önce çayın neden tadının buruklaştığını sonra da bunu nasıl önleyebileceğinizi şöyle anlatabilirim;
Öncelikle; yeşil çay neden “acılaşır”?
Çayın acılığı genellikle içeriğinde bulunanan tanenlerden ve kafeinden gelir. Kafeinin acılığı çok kısa süreli olurken tanenlerden kaynaklanan acılık uzun süre dilinizde kalır. Tüm çay tiplerinde olduğu gibi siyah çay ve oolonglarda da tanen vardır fakat onlarda yeşil çayın acılığı hissedilmez çünkü okside olan tanenler bu çaylarda daha meyvemsi ya da çiçeksi notaların oluşmasını sağlar; ancak yeşil çayda okside olmayan tanenler daha acı bir tat profili oluşturur. Tanenler sıcak suda zamanla çözülen maddelerdir, bu sebeple özellikle doğru demlenmeyen çaylarda bu acılığın ortaya çıktığını görürsünüz.
Nelere dikkat etmek lazım?
- Çayın kalitesi: İşin püf noktası doğru çayı seçmekte tabii ki. Öncelikle çayınızın yapraklarının kalite ve nitelik bakımından iyi olduğundan emin olmalısınız; bunun için mümkün mertebe kırık yaprakları ve toz formuna gelmiş olanları tercih etmemenizi öneririm. İkinci olarak, üreticinin direkt kendisinden almıyorsanız güvenilir bir markanın hava geçirmeyen ve güneş görmeyen bir ambalaja konmuş çayını tercih edin derim; çünkü en iyi çayı bile doğru saklamıyorsanız tadı çok değişecektir. Son olarak damak tadınıza uygun tip çayı seçmeye özen gösterin. Bu bilgi gerektiren bir konu ama yeni başlayanlar için bir tüyo; daha kavruk tatları tercih ediyorsanız Çin yeşil çaylarını, daha sebzesel tatları tercih ediyorsanız Japon yeşil çaylarını seçmeniz daha beğeneceğiniz bir tada yaklaşmanızı sağlayacaktır.
- Su: Su iyi bir çayın olmazsa olmazıdır, burada detayları bulabilirsiniz: http://www.teapotea.com/2013/02/27/cay-nasil-bir-suda-demlenmeli/
- Gramaj: Paketin üzerinde yazan gramaja uymaya çalışın. Belirtilmemişse, çay çeşidine göre değişmekle beraber yaklaşık 2-3 gram çay kullanın.
- Sıcaklık: Her çay tipi farklı sıcaklıklarda demlenir. Yeşil çay 70-85 derece arasında demlenmelidir mesela. Yeşil çayı kaynamış suda demlerseniz yapraklar kötü tat veren, istemediğimiz bileşenlerini yaymaya başlarlar ve yanık yemeğin tadının kötü olması gibi çayınızın da tadının kötü olması normaldir. Yeşil çayı kesinlikle kaynar suyla demlemeyin! Düşük derece demlerseniz averaj kalite bir çayı bile acımadan içebilirsiniz.
- Demleme süresi: Birçok insan, yeşil çayın likörünün rengi daha açık olduğu için 2-3 dakikada yeterince demlenmediğini düşünerek uzun süre demlemeye bırakır; bu da daha acı bir tada sebep olur. Tipine göre değişir çayın; ama zaten çoğu zaman yeşil çay likörünün rengi kahverengine yaklaşmaz, sizin için ideal demi bulmak için renkten değil ara ara tadına bakarak tattan demi çıkarmaya çalışmaya başlayabilirsiniz. Benim önerim yumuşak içim için 1-2 dakika, daha sert içim için 3 dakika civarlarında demlemeniz olur.
Son notum; yeşil çayın tadı içtikçe alışılan bir tat, bunun için azıcık da sabır göstermeye değer. Bana güvenin!
Ece.
Güzel
Elinize sağlık. Yalın ve anlaşılır yazmışsınız.